КАЛА-КОРЕЙШ МЕДИА
Меню
12+

«КАЛА-КОРЕЙШ МЕДИА"

21.06.2021 10:36 Понедельник
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Вай-гьарай, гIурра аркьулрив гъари!?

Автор: Б. ХIябибуллаев, Бускрила ши

КIел дипломличилси (агрономла ва юристла) Ибрагьимов МяхIяммад администрацияла юртлизив юристли узули виъни балас. Чумра дарс нунира кадихьибтири илисра. Гьанна сайра хала дудеш ветаурли сай. Савли вашар, бархIехъ чарулхъан. Камли ахIи чеваэсалра хIебиркур. Сенрил ца базар бархIи къаршиикиб.

-- КIишабад писатель Ибрагьимли хIед савгъат бархьниличила балулрив?

-- АхIенра. Се сабил хIебуриду?

-- КIел жуз кIер хъулир урус мезличил дурадухъунти.

-- Ваши, ваши. Хясалиу дикайчи делчIалли къулайли бирар.

Дабза мужаллатуначилти повестуни. Тлеет любви огонек. Урус мезличил делкIи диалли, шурдатурсила ура биэс гIягIнилигу жузла ахирлизиб. Агара илра. «Тлеет любви огонек» жузла гьалагъай Все целостно, как песня! Автор Вирченко Виктор Олегович. Таганрог.

Иларад ца-кIел предложение сари лертиван:

-- Я искал недостатки, но не нашел: их просто нет! Вы настоящий художник. Я, когда читал, думал: «Как здорово отредактировано! Наверное, профессиональный редактор поработал? Оказалось, что вы и автор и переводчик и редактор. Все четко и профессионально.

Виктор Олегович. Литератураличил тяништала ургаб илгъуна уличилсила бакьибси ахIен. Чи виалра, абзур жузлизирти хабурти-новеллубас ва повестунас ихди чумал предложениели бухIнабуцра гьаргбарили, кьиматра бедибсиван билзули саби. КIиибил жуз «Повесть». Илизи кадерхахъурли сари хIябал повесть: «Аймисей», «В час отчаяния», «Жизнь рассудит».

Жуз гьаргбарибмад, вари набчи пикри бяхIчихIеили мабалтаба бикIусиван, набчи хIербизур ишгъуна белкI: «Дорогой мой Багомед! Не часто баловали тебя радости жизни, но никогда ты не сетовал на судьбу. Быть может потому что, оставляешь в жизни свой особенный след. Так могут не все! Твой друг автор». БиштIаси къулбас ва 30.07.2020 г.

Иш биштIаси белкIлизир дила деркIибти дусмала гIямрула бетуц дяхIимцIайзибван чебаахъибсиван билзули саби. Диуб дила гIямрулизирра дигалли анцIкьи-шишимти, сенахIенну, гIевуцеси чилра агарли, нешла къияйчив акIубсира. 34 дусла гIямру дудешли ВатIан багьандан дедниличира чIуркIиубли ахIенра, сенахIенну ишбархIила шалати гIямру багьандан сарри дедибти. Улкалис, хаиндеш дарили, вацIурбази бебшибтала мякья-мажа ишбархIи кеплизибхIели, уркIи балкьахъули кьадин. БегIлара наб хIяжатхIели, бутуй 60 дус хIериубли, нешра ахиратла хъули аррякьун.

Гъумла авлахъличиб цали бакIибси галгаван, дугIрани, сари духъунти шайчирадли итил шайчи булкIахъуси, катI-лаг вирхъули хIеркайубра. АкIес гIягIнилири. БиштIати абикьес, бяркъличи бушес: 4 рурси, 3 урши чула мераначи кабатурра, кьакьа-кьакьаси биалра, юрт белшунра. АкIубра, хIерирулра. Ургавси урши, кIел биштIати гIелаб батурли, ахиратла хъули арякьун. Школализи укьес хIядуриубси рурсила урши хIеркIли арухиб. АхIекIубси убкIхIебкIар, бикIар. ГIямрула ганзухъуни илдигъунти сари. Сунела бунагь-хатIа урдуц, хала неш мурталра махрикIули рири, вари, урши, разидешлис бахъал-бахъ бекI ахъмабурцид, пашмандешра дяхIяэс бурсикайи.

Нушала памятьла бегIла гIяхIси лишан хъумуртни саби, бикIар. ХъумхIертути диаллири, лерилра бекIлизи кахIедурци. ХатIахIейкес багьандан, у ихъули ахIенра, амма, партияла байрахъ ЦIуба юртла чедиб лапIарбикIухIели, цализи хьарбаили буилри: «ХIела уркIили кьабулбарибти 5 поэт-писательла уми дурагу?». Шелра илди бурибхIели, чебатурли сай Расул ХIямзатовра. ХIябал декIарбарес хIейруду? Илдира бурибхIели, Расул ХIямзатовра бизахъур. ЧеввикIа ца – илхIелира Р. ХIямзатовра…

Эгер, илгъуна суал ишбархIи наб гьалабихьаллири даргала лукIанти ургаб: хIяйналра ираси – Ибрагьим Ибрагьимовра. Халкьла писатель, бикIар, халкьла гIяртистка бикIар. Виубсив яра левсив халкьлизи хьарбиуси?

Дарганти-ургаб бахъал хIебиуб чула произведениеби урус мезли делкIес бажардибиркути. Нуни бални хIясибли, илди сабри ГIяхIмадхан Абу-Бакар, МяхIяммадрасул, Зулпукьар Зулпукьаров. ХIера, гьанна дакIувухъун Ибрагьим Ибрагьимовра.

ЦIудара жита ургабухъуну, се бетаурал, чула хатIабачивад Аллагь чевверхабну, Расул ХIямзатовра ГIяхIмадханра жалбяхъибтири. ИлхIели, ну гьарли-марси кубачилан сайра, чинаб-дигара, «тIулутI» — кьацI бургис или, уббатурли Дагъистанра, ГIяхIмадхан Москвализи арякьунсири. Илав ил «Вечерняя Москва» журналла редакторли узули калунсири или бакьибсири. Р. ХIямзатовра, сунела хатIаличи шакикиб виэс, арякьи Москвализи, ургакьяна агарли, даршубиубтири. Илра адамдешла лишан саби.

Се бетаурал сунени багьаб, гIяпабаркьаб сунела, С. Рабаданов 3 дус туснакъварибсири. Судличиб ахирласи гъай бедибхIели, Сулайбан Рабадановли ибсири бикIар:

-- Белики, кабикиб бургар набзибад хатIара. Гражданин судья, чидил туснакънилизи урхьусирал хIукму дураса, ил туснакъла гIядрисра бура, конвоирти агарли, ну-нувал ил СИЗО-лизи аркьясну.

Ибрагьимла жузачила, умцантачир диткакIили, ревизия ахIен бируси, дила пикри саби гьалабирхьуси.

«Аймисей» повесть. Ил мискин-пякьир цIуръа рурсиличи къаршидикибти гуж-зулму я Аллагь, кьадармадиаб кIана чебурцантачи. Иш пана дунъяличир кадиркути хIяжар шикьатIала хIедалутира бургар, далукъи биргIябиргутира.

Хьунул адамла хIули мяштIукI бирар бикIуталара аргъибси саби. Гьадурцути шабагъатунанира варъали тIутIудикIути дурути гъайлира уркIурби, белики, байтулдирули диэсра асубирар. Ил багьанданра Аймисейла образли жагьти рурсбачи гьайгьайра, иргъусини, гIяхIла шайчиб асар хIебарили мажахIят калес. Бахъал саби бусягIят мухIли муръили гъайбикIахъули, уркIилизи агъу удуцибти Умалатгъунти жагьти, сабира анашабала лагьлиуб гIямайс дунъя буркIути.

Санаторийлизиб къаршибиркули саби лирический игитра, рурсбала юбкабау хIерикIули кьабулдайван гIямру дуркIути хайдакьлан Мирзара, гIур дакIубирули саби жагьси Аймисей ва ухънакаибси ГIябдулманапра. ХIулбани дахъал дуру лезмиличил бикIуливан, Мирзала лерилра биркIанти Аймисейличи хIясратдиуб. Сен ил жагаси рурси ГIябдулманапла мякьлар къарширикибсири? Умалатла лявличи рирхаили, Аймисей дубурличибси диркьбикличир, сабира вацIала бухIнабси, куц-кабизлизиб белкъунси «тачкаличиб» Акбек, Дибир, Амбалличил барх багьарбирули саби. Анашали хIулби лавшардарибти вайнукьябани, ярга кабихьили, чула убяхIси баркьуди дураберкIили, къел дуэс или бяхIкад герратур. Игъбарлисван мицIирли кавлули сари. ГIергъила бархIи савли райхъу чIянкIси рурси лесник ГIябдулманапли раргиб.

Аргъайчи ракIиб вацIала бухIнабси биштIаси хъулир.

ГIябдулманапла къайгънани, дармунтани лугIяндиахъуб дяхъурби. Дуб-дубли бетаурсиличила хабар буриб ГIябдулманаплизи. Баргиб илди кIикьяшан буцIи ГIябдулманап-азини, някъби – кьяшмала белг1и, баягъи ит «тачкаличиб» киб диркьбикличи. Каса тупанг, рурси чеббицIа ишди хIела душмантас. ХIериуб пякьирли ил баресра. Хъули рархьиб Аймисей. Ца пирхикIла чIалали бариб сунела хIянчи. Таманни сагъриубхIели, дугьайзур рурсиличи: «Дила рурси, гьанна хIечи сагати гIямру хIерли сари, рукьен, варга гIямрула вархкья, делшен сагати хъали-цIа». Ишар рахъхIи каладли, халкьла мухIлубази диркехIе.

-- Чина рукьиша? Ну цIуръа рурси сарра. Ратаба хIечил рарх. Дихьа магьар…

ГIябдулманапла бархIиличир-бархIи гьунарти кадурхулри. ГIергъиси гьигьличи ветикибхIели, хIуша, узис датарти, дарганти саррая, пурсат бикибхIели, иш кагъарра белчIеная… ца симкьли жанра асиб.

Даргантани чула чебла ахъиб. Шилизи илала жаназа баахъиб… Мирзала анкъи-къушлар гудурдухъун агурби, разити шанти-ургар арцур балгала дугьби: «Шадли деркIа Аймисей, бурхIни кьадардиубти, ахъ-ахъли кадикIаб зай Мирзачил дарх делшунти».

«В час отчаяния»

Чебаахъая набзи чидил мерличиб лебсил «ушкулла» гIяхIти-вайти агарси: гъираличил бучIантар яра бахъ бекIбяхъунар. Инжитмайруд – хIебургид. Жан-Жак Руссола дугьби дихули вируси дархли».

-- Если мы уничтожили шалунов, можем ли найти героев. МажахIят.

Отчаяние – тамашала дев кьалли.

Умут – бегI гIергъили бубкIуси, кьас ахIенара, марли, илис кумекбируси. Умутагариънилис хIейрусив баргес гьуни?

БелчIудилизив гьалахIевхъунси, мискинти дагьрили давлачер урус мез кьабулдарес бажардихIеркуси Кьадир сунечи сайра кьабулиркули хIейри. Хабарра агарли, школализир хабуртазирсигъуна гIянтIикIа, жагьси рурси Анна Николаевна рагьарриубхIели, левилра хIулби аурли тамашаличил хIерикIесииб. Ил алав, арк-алав хIулаван ласикIес вехIихьиб. Нешра, гIярмиялизиб къуллукъбируси гелешмеш Семёнра бархбатурли, дубурла шилизи ракIибсири.

Идти дусмала гIядат илгъунари. Бурибу – бара. Сен-биалра дус ахирличи бикиб. Анна Николаевна сунела шилизи аррякьун. Мекъла бархIи гъамбиуб. ГIядат хIясибли, урусунала магьар дирхьуси мижитлизир (церковь) дирар. Чизилра хьаралра хIебаили, Кьадир илав дакIувиуб.

--Анна Николаевна, бура ишдази хIед Семён хIейгниличила. Наб Анна дигахъулра. ХIябал жагьти бугъайли витиб хункIи делкъайчи, гIур авцили лайвакIиб дурабси асфальтличи. Поездла купелизиб лебти чIянкIли хIябалри. Кьан-кьанни купелизи арацIиб цагIи рархкья. Алав-гьалав хIерризур Анна Николаевна. Ретухъун Кьадирличи, байрикун ляжубачи, гIур-гIур – мурити кIунтIубачи. Сошлись губы на губы, белшун дигайла гуми.

«Жизнь рассудит»

Дусмани велсун ХIямза, гIямрула рархкья Хибай. Аллагьли гибси хазна буртIули саби-ургаб хIербирулри кIел кулпет, букули хIялал кьисмат. ХIямза ГIялиевичли бучIахъули калунти халаси хIурматличил дугьабилзи гьар даим. Вири илди-ургав гьалахIевхъи учIуси мискин абала урши Манапов Малик бикIи. Гьанна ил Афгантазив ургъулри душмантачил. Рири шилизир рурси, Магьидат бикIи илис. Маликла чархлизиркад арцур дигайла лами. Магьидатла уркIили белшун иличи гуми. Ца бархIи ХIямзачи бархьиб Маликли кагъар. ЛукIулри кагъарлизи жагьаннабла цIализиб чебла ихъниличила, душма хIярхIяли сайра кIийна варгниличила… Ма-гьидатла кагъарли зигарварниличила, гуждан бегIтани сари шери лугниличила. ХIурматчевси мугIяллим, дугьаилзулра хIечи: «Рерцахъагу Магьидат бегIтала гьужумлизирад. Нушани хъя барибсин декIархIедикес сенкIал. Ил агарти наб бурхIни цIудар-цIябли дирарну».

Кагъарли мугIяллимла шикьирсадариб мехIе, кагибси гIякьлукарла дубшаб беръахъуб цIулхIе. Пикрумала кьикIали журугбарили уркIи, чум-чуйнара гьаввакIиб гIелумбизахъес бегIти. Иргъули ахIен бегIта ХIямзала тиладиби. Цайна гьатIи кьасбариб даимбарес ил архIя. «Вай-гьарай дила ухъна, гIуррара гьаввакIилрив?» -- зигаррухъун Хибайра.

Гьари-гьари, тIашризи, хьунрала гумай-гIинзи гьаррикIусну цайнагIи: яра бургисра хазна яра – къузбикIул хIянзи.

ГIинзира хIераили, бусягIят чарсариуб: паргъатии вакIилин илдала урши Наби: кили сунела кулпет – хьунул ва виштIал урши…

ХатIа агарси секIал мажахIят лебли биэс? Лебу замана-декIар илдазивад халтIикIес. ИшбархIила иш манзил саб хатIабала башни. Давлачебта мискинти дакIули бялчIухIели, законти-кьанунтира илдасцун дузухIели, гIяйибтани виркьусив писательличи-декIар. «БиштIал-халал къайирмас, — викIи сатирик ГIязиз Расулович, Муса Расулович, ишбархIи хIу гъай бузути адамтала анашаври, даргала лукIантала секцияла руководительра сайри. ХIела шанти бикIуливан: пикри камил бигьубли, баркьутти такка бигьубли хIиригьахъес нушала Ибрагьимлис, Хизри Юсуповлира кумекбируну, халкьла ветаахъес, цадехI сигдиубти диалра, лутIи-гIябул адяхъяхъес къайгъибарагу. Вай-гьарай, гIурра лукIулрив дикIесли(??!)

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи.

1